|
SOLE W PRZYRODZIE Sole są bardzo rozpowszechnione w przyrodzie. Skorupa ziemska składa się głównie z soli i tlenków. W wodzie morskiej występują różne jony soli np.: Na+, K+, Mg2+, Cl-, SO4 2-. Wiele soli stanowią kopaliny, czyli surowce wydobywane z ziemi metodami górniczymi. Przede wszystkim jest to chlorek sodu - sól kamienna - wydobywany w Polsce w okolicy Wieliczki, Bochni oraz Inowrocławia. Sól kamienna zawiera niewielkie ilości bromków i jodków sodu oraz potasu. Ważnym minerałem jest węglan wapnia [CaCO3] główny składnik wapienia i marmuru ( przy okazji również kredy piszącej po szkolnych tablicach ), a ponadto dolomit MgCO3 × CaCO3, stosowany jako kamień budowlany, topnik w metalurgii i składnik materiałów ceramicznych. Do kopalin należą też różne azotany, zwane saletrami, przede wszystkim saletra chilijska - NaNO3, indyjska - KNO3 i wapniowa - Ca(NO3)2, a ponadto fosforan wapnia , Ca3(PO4)2, stanowiący główny składnik fosforytów i apatytów, oraz siarczan wapnia CaSO4 × 2 H2O, czyli gips. Sole znalazły liczne zastosowania, przede wszystkim jako nawozy sztuczne, a ponadto w budownictwie ( CaCO3 i CaSO4 ), komunikacji ( NaCl i CaCl2 do zabezpieczania dróg przed zamarzaniem ), w przemyśle spożywczym ( NaCl i NaNO3 jako konserwanty ) i wiele innych. Sole są związkami bardzo rozpowszechnionymi w przyrodzie. Skały występujące w Polsce w Górach Świętokrzyskich, na Górnym Śląsku, w Karpatach, na Pomorzu Zachodnim to głównie wapienie, czyli CaCO3. Minerały wapienne znane są pod nazwami: kreda, kalcyt, spat islandzki, aragonit, marmur. Siarczan (VI) wapnia występujący jako minerał to gips CaSO4× 2H2O oraz anhydryt CaSO4. Inne minerały wapnia to apatyty i fosforyty, np. 3Ca3(PO4)× CaF2. Sole magnezu występujące w przyrodzie to głównie węglany, takie jak magnezyt MgCO3, dolomit CaCO3× MgCO3. Bardzo popularną solą w przyrodzie jest chlorek sodu NaCl. Znany jest jako sól kamienna, chalit. Woda morska i oceaniczna zawiera około 28 g NaCl w 1 dm3. Sole występujące w przyrodzie to bardzo często cenne rudy metali, np. FeS2 - piryt, CuFeS2 - chalkopiryt, ZnS - sfaleryt, Cu2S - chalkozyn, CoCO3× Cu(OH)2 - malachit, Ag2S - argentyt, FeCO3 - syderyt i inne. Skalenie, główne składniki skałotwórcze, to glinokrzemiany. Są one minerałami twardymi, nierozpuszczalnymi w wodzie, trudnotopliwymi. Do skaleni zalicza się: ortoklaz K2Al2Si6O16,albit Na2Al2SiO6O16, anoryt CaAl2Si2O8 Skalenie są składnikami bazaltów, granitów, porfirów. Miki, czyli łuszczyki, jak np. mika biała (muskowit) lub mika czarna (biotyt) to również glinokrzemiany. |